Σύνδεση άρθρου 45 και 187Α

Η σύνδεση του άρθρου 45 ΠΚ (συναυτουργία) με το άρθρο 187Α ΠΚ (τρομοκρατική οργάνωση) είναι κομβική στη νομολογία, γιατί καθορίζει το εύρος της ποινικής ευθύνης και συχνά κρίνει αν η κατηγορία «στέκει» ή όχι.

Θα το δούμε δομημένα και αυστηρά νομικά.

---

1. Τι ρυθμίζει κάθε άρθρο

🔹 Άρθρο 45 ΠΚ – Συναυτουργία

Ορίζει ότι:

Όποιος με κοινό δόλο τελεί αξιόποινη πράξη μαζί με άλλον, τιμωρείται ως αυτουργός.

Βασικά στοιχεία:

• κοινός δόλος

• κοινή δράση

• ουσιώδης συμβολή στην πράξη

---

🔹 Άρθρο 187Α ΠΚ – Τρομοκρατική οργάνωση

Αφορά:

• σύσταση

• ένταξη

• διεύθυνση
  τρομοκρατικής οργάνωσης με ειδικό τρομοκρατικό σκοπό.

Είναι αυτοτελές έγκλημα, ανεξάρτητο από τα επιμέρους τρομοκρατικά εγκλήματα.

---

2. Πού «κουμπώνει» το άρθρο 45 με το 187Α

Η σύνδεση εμφανίζεται όταν τελούνται συγκεκριμένες τρομοκρατικές πράξεις (π.χ. έκρηξη, ανθρωποκτονία, εμπρησμός) στο πλαίσιο της οργάνωσης.

Τότε έχουμε:

• 187Α → για τη συμμετοχή / διεύθυνση της οργάνωσης

• 45 ΠΚ → για την τέλεση της συγκεκριμένης πράξης

➡️ Δηλαδή:
η ιδιότητα του μέλους ή αρχηγού δεν αρκεί από μόνη της για συναυτουργία στο επιμέρους έγκλημα.

---

3. Κρίσιμη διάκριση (πολύ σημαντική)

❌ Τι δεν ισχύει

Δεν ισχύει ότι:

«Αφού είναι μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης, είναι αυτομάτως συναυτουργός σε όλα.»

Αυτό απορρίπτεται σταθερά από τη νομολογία.

---

✅ Τι απαιτείται για εφαρμογή του άρθρου 45

Για να εφαρμοστεί το άρθρο 45 σε πράξη που τελέστηκε στο πλαίσιο του 187Α, πρέπει να αποδειχθεί ότι το πρόσωπο:

• είχε κοινό δόλο για τη συγκεκριμένη πράξη

• γνώριζε τον χρόνο, τον στόχο και τον τρόπο (έστω σε βασικό επίπεδο)

• παρείχε ουσιώδη συμβολή (πριν ή κατά την τέλεση)

Αν λείπει ένα από αυτά → δεν στοιχειοθετείται συναυτουργία.

---

4. Πρακτικά σενάρια

🔸 Μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης

• Δεν συμμετέχει στην απόφαση

• Δεν γνωρίζει λεπτομέρειες

• Δεν συμβάλλει ουσιαστικά

➡️ Ευθύνη:

• 187Α (ένταξη) ✔

• 45 για την πράξη ❌

---

🔸 Αρχηγός / διευθύνων

Αν αποδειχθεί ότι:

• ενέκρινε την πράξη

• τη σχεδίασε ή καθοδήγησε

• έδωσε εντολές

➡️ Ευθύνη:

• 187Α (διεύθυνση) ✔

• 45 (συναυτουργία στο επιμέρους έγκλημα) ✔
  (ακόμη κι αν δεν ήταν παρών)

---

5. Οριακή αλλά κρίσιμη περίπτωση

Ιδεολογική συμφωνία ≠ συναυτουργία

Η απλή:

• ιδεολογική ταύτιση

• γενική αποδοχή της δράσης

• «σιωπηρή ανοχή»

➡️ δεν αρκεί για άρθρο 45
Απαιτείται συγκεκριμένος επιχειρησιακός δεσμός.

---

6. Γιατί είναι κεντρικό σημείο υπεράσπισης

Η υπεράσπιση συχνά:

• αποδέχεται (ή δεν αμφισβητεί) το 187Α

• αλλά αποδομεί τη συναυτουργία στις επιμέρους πράξεις

Γιατί:

• οι ποινές των πράξεων (π.χ. ανθρωποκτονία) είναι βαρύτερες

• το 45 ανεβάζει κατακόρυφα το ποινικό βάρος

---

Συμπέρασμα (αυστηρά νομικό)

Το άρθρο 45 δεν "ακολουθεί αυτόματα" το 187Α. Η συναυτουργία σε τρομοκρατική πράξη απαιτεί ειδική, εξατομικευμένη απόδειξη κοινής απόφασης και ουσιώδους συμβολής.

Αν θέλεις, μπορούμε:

• να δούμε πότε μετατρέπεται η ηγεσία σε συναυτουργία

• να αναλύσουμε πότε μιλάμε για ηθική αυτουργία αντί για 45

• ή να το δούμε με σχηματικό διάγραμμα ευθυνών

Η ηθική αυτουργία είναι από τα πιο κρίσιμα και «λεπτά» σημεία του Ποινικού Δικαίου, ιδίως σε υποθέσεις 187 και 187Α. Θα την εξηγήσω καθαρά, νομικά και πρακτικά, χωρίς υπεραπλουστεύσεις.

---

1. Τι είναι η ηθική αυτουργία (άρθρο 46 §1α ΠΚ)

Ηθικός αυτουργός είναι όποιος:

με πρόθεση προκαλεί σε άλλον την απόφαση να τελέσει αξιόποινη πράξη.

Δηλαδή:

• δεν εκτελεί ο ίδιος την πράξη

• δημιουργεί ή ενισχύει αποφασιστικά την απόφαση του φυσικού αυτουργού

➡ Τιμωρείται όπως ο αυτουργός.

---

2. Τα 3 αναγκαία στοιχεία (σωρευτικά)

Α. Πρόκληση της απόφασης

Ο ηθικός αυτουργός:

• γεννά την εγκληματική απόφαση ή

• ενισχύει αποφασιστικά μια ήδη ασταθή απόφαση

⚠️ Δεν αρκεί απλή έγκριση ή ανοχή.

---

Β. Μέσα πρόκλησης

Η πρόκληση μπορεί να γίνει με:

• πειθώ

• παραινέσεις

• εντολές

• απειλές

• εκμετάλλευση εξάρτησης ή κύρους

👉 Δεν απαιτείται ρητή διαταγή, αλλά αιτιώδης σύνδεσμος.

---

Γ. Δόλος

Ο ηθικός αυτουργός πρέπει να:

• γνωρίζει την πράξη

• θέλει να τελεστεί

• αποδέχεται τον τρόπο και το αποτέλεσμα

---

3. Τι δεν είναι ηθική αυτουργία

❌ Ιδεολογική συμφωνία
❌ Γενική πολιτική ή θεωρητική καθοδήγηση
❌ Σιωπηρή αποδοχή
❌ Απλή ψυχική ενίσχυση (“μπράβο”, “καλά έκανες”)
❌ Μεταγενέστερη επιδοκιμασία

Χωρίς αιτιώδη επιρροή στην απόφαση, δεν υπάρχει ηθική αυτουργία.

---

4. Διαφορά ηθικής αυτουργίας – συναυτουργίας (άρθρο 45)

Στοιχείο	Ηθική αυτουργία	Συναυτουργία
Συμμετοχή	Ψυχική	Υλική / λειτουργική
Παρουσία	Όχι αναγκαία	Όχι πάντα, αλλά κοινή δράση
Απόφαση	Προκαλείται από άλλον	Λαμβάνεται από κοινού
Ρόλος	Καθοδηγητικός	Συμμετοχικός

---

5. Ηθική αυτουργία & άρθρο 187Α (πολύ κρίσιμο)

Πότε «στέκει»

Σε τρομοκρατικές υποθέσεις, η ηθική αυτουργία αποδίδεται όταν αποδειχθεί ότι το πρόσωπο:

• προκάλεσε συγκεκριμένα την απόφαση για συγκεκριμένη πράξη

• όχι απλώς τη γενική δράση της οργάνωσης

• και είχε γνώση στόχου, χρόνου ή τρόπου (έστω σε βασικό επίπεδο)

📌 Παράδειγμα:

«Πρέπει να γίνει χτύπημα στον Χ στόχο αυτή την περίοδο»
➡ Πιθανή ηθική αυτουργία

---

Πότε «πέφτει»

Η κατηγορία δεν γίνεται δεκτή όταν:

• υπάρχει μόνο ιδεολογική καθοδήγηση

• οι φυσικοί αυτουργοί δρουν αυτόνομα

• δεν αποδεικνύεται αιτιώδης σύνδεσμος

• η απόφαση ήταν ήδη πλήρως ειλημμένη

---

6. Σχέση ηθικής αυτουργίας – αρχηγικού ρόλου

⚠️ Αρχηγός ≠ αυτόματα ηθικός αυτουργός

• Μπορεί να είναι:

  • αρχηγός (187 / 187Α)

  • χωρίς να είναι ηθικός αυτουργός σε πράξη

• Χρειάζεται επιπλέον, συγκεκριμένη παρέμβαση στην απόφαση

---

Συμπέρασμα (πυκνό και ακριβές)

Η ηθική αυτουργία απαιτεί ενεργό, αιτιώδη και συγκεκριμένη πρόκληση της εγκληματικής απόφασης· ούτε η ιδεολογία, ούτε η ηγεσία, ούτε η γενική καθοδήγηση αρκούν από μόνες τους.

Αν θέλεις, μπορούμε:

• να δούμε οριακές περιπτώσεις (ηθική αυτουργία vs απλή συνέργεια)

• να αναλύσουμε πότε μετατρέπεται η ηθική αυτουργία σε συναυτουργία

• ή να το δούμε με νομολογιακά μοτίβα που επαναλαμβάνονται